giorgi CxikviSvilma
interviuebi
rogorc I TavSi vamtkicebdiT, sakvlevi Tematika
arasdros aRmocendeba “garedan”. viciT Tu ara Cven es, nebismieri sakvlevi Tema
aRmocendeba samyaros aRqmis gansakuTrebuli modelebidan an konkretuli “socialuri
problemebidan”, romlebic sazogadoebisaTvis amJamad yvelaze metad aqtualuria.
kvlevis Catarebisas da samizne jgufis interviuirebisas
aucileblad dausviT Tqvens Tavs Semdegi SekiTxvebi:
·
ratom da ra mxrivaa Tqvens mier SerCeuli sakvlevi Tema mniSvnelovani?
·
Tqveni Tema da aRmoCenebi ramdenadaa kavSirSi sxva kvlevasTan?
·
ratom aris interviuirebis meTodi Tqvens mier SerCeuli TemisaTvis
marTebuli?
·
Seesatyviseba Tu ara Tqveni nimuSis rekrutirebis zoma da meTodi orives,
Tqvens Temasa da models?
·
gaakeTeT Tu ara Tqveni interviuebis audio an video Canaweri? rogor
CawereT isini (Tuki CawereT)?
·
gqondaT Tu ara respondentebis pirispir interviuirebis saWiroeba? ratom
ar gamoiyenoT el-fosta?
·
gifiqriaT Tu ara fokus-jgufze, sadac respondentebs sTavazoben konkretul
Temas an mastimulirebel masalas da Semdeg axaliseben mis ganxilvas jgufSi?
·
ra statuss SeusabamebT Tqvens monacemebs? magaliTad, Tqven eZebT
obieqtur “faqtebs”, subieqtur “aRqmebs”, Tu mxolod “narativs”?
·
ramdenad srulad gaaanalizeT Tqveni monacemebi? magaliTad, mxolod
ramdenime nawyveti aRwereT “monaTxrobidan”, Tu mTliani masala daamuSaveT da
eZieT is nimuSebi, romlebic Tqvens winaswar varaudebs ar Seesatyviseboda
(deviaciuri qeis-analizi)?
am SekiTxvebis gareSe Tqveni kvleva Zalze mwiri
iqneba. me mokled Sevecdebi gaCvenoT is gzebi, romelTa gamoyenebiTac
zemoxsenebul SekiTxvebs mimarTes socialurma mecnierebma, miaqcies ra
gansakuTrebuli yuradReba intervius monacemebis variaciul statuss kvlevis
procesis sxvadasxva modelebSi. el-fostiT interviuirebis gansaxilvelad ix. mani
da stiuarti (200 w.), xolo fokus-jgufebTan dakavSirebiT ix. blari das xv. (2001
w.).
Tumca amJamad aRniSnul sakiTxebze msurs erTi
sasargeblo qeis-kvlevis ilustrireba.
4.1. rodis aris “tomi”
(moermani)?
maikl moermani, rogorc anTropologi dainteresebuli iyo imiT, Tu rogor
axdens xalxi maTi samyaros kategorizacias. umravlesi anTropologisa da “Cikagos
skolis” eTnografTa (ix. III Tavi) msgavsad, man moaxdina adgilobriv informantTa
interviuireba. misi mizani gaxldaT imis garkveva, Tu ras niSnavda maTTvis “lud
yofna” (tomis saxelwodebaa). amdenad, moermanma tomis wevrebs dauwyo imgvari
SekiTxvebis micema, rogoricaa magaliTad: “rogor cnobT Tqveni tomis wevrs?”
igi ityobineba, rom misi respondentebi
swrafad daostatdnen maxasiaTeblebis mTeli nusxis mowodebaSi, rasac man
“eTnikuri identifikaciis meqanizmebi” uwoda. isini moicavda
rwmena-warmodgenebsa da qmedebebs, rasac tomis wevrebi unikalurad Tvlidnen lu
xalxisaTvis, magaliTad, maTi vaWrobis stils mezoblebTan. maxasiaTeblebis
saboloo nusxa tomis sakmaris aRwerad CaiTvleboda, mezoblebisagan lus
gansasxvaveblad, TumcaRa moermani daeWvda Tavisi meTodis marTebulobaSi da
dainaxa, rom es xalxi Tavis eTnikur identifikacias yovelTvis ar mimarTavda,
rogorc amas dasavlur kulturaSi akeTeben. man daiwyo dakvirvebis meTodiT lus
xalxis yoveldRiur situaciebSi kvleva da am meTodma gaamarTla, radgan maSinac
ki, roca eTnografebi Cumad da zomieri dakvirvebiT moqmedeben, maTi daswreba
TavisTavad mianiSnebs xalxs, rom maT “identobas’ xazi unda gaesvas. amdenad,
rogorc damkvirvebeli, aseve xalxic fokusirebulni aRmoCndnen maTTvis relevantur
kategorizaciis sqemebze, rogoricaa magaliTad, eTnikuri an naTesaobrivi
etiketebi da am gziT, eTnografs saSualeba mieca adgilobrivi prioritetebi
ganesxvavebina iq arsebul sakategorio maxasiaTeblebs Soris, rac Seadgenda kidec
mkvlevaris amocanas.
moermanis statiaSi eWvqveS dgas SekiTxva –
“vin arian lu?”-s aqtualoba, radganac mkvlevaris azriT, es kiTxva arafers
iZleva garda zogadi eTnikuri identifikaciisa, raSic axali araferi araa da rac
universaluria.
mecnieris mixedviT, mTavaria SekiTxva:
“ratom, rogor da rodisaa lu?”. radgan swored am SekiTxvebze pasuxebis gacemiT
Tu SeiZleba lus tomis namdvili Seswavla da maTi gageba.
amdenad, moermanma interviuirebis meTodi gverdze
gadado, rogorc misi kvlevis mTavari meTodi da dakvirveba aRiara yvelaze
optimalur gzad. man sainteresod aRmoaCina amasTan, rom misi mizezobrivi kategorizaciiT
gansxvaveba masa (inglisurad mosaubre dasavlelsa) da lus xalxs Soris
mniSvnelovnad Semcirda.
4.2. implikaciebi:
interviuirebis monacemTa sami versia
moermanis kvleva xazs usvams debulebas, romlis mixedviTac imgvari
idealizirebuli koncefciebi, romlebic miewereba magaliTad, “toms”, romelic garkveulwilad
- “konad” gardaiqmneba axlo dakvirvebisas, konkretul garemoebebSi arsebuli sxvadasxva
praqtikebis elementebad iSleba. am xedvis meTodologiuri importi intervius
monacemebTan mimarTebaSi ganaxorciela kerolin beikerma, romelmac intervius
monacemTa statusTan dakavSirebiT ramdenime axali sakiTxi wamoWra:
1.
ra mimarTebaa respondentebis aRqmasa da samyaros Soris, romelsac isini aRweren?
aris amgvari aRqmebi potenciurad “namdvili” an “aranamdvili”, Tu arcerTi es
koncepti araa marTebuli maTTvis?
2.
rogoria interviuersa da respondents Soris gagebiTi mimarTeba? nagebia Tu ara
interviu “kargi interviuirebis praqtikis” standartizebuli teqnikebiT, Tu is
upirobod emyareba sasaubro praqtikas, romelsac yvela viyenebT yoveldRiur
cxovrebaSi?
4.3 pozitivizmi
statistikurad logikur kvlevaSi interviuirebis monacemebi uzrunvelyofs misawvdomlobas
“faqtebze” samyaros Sesaxeb. miuxedavad imisa, rom es faqtebi asaxavs, rogorc
biografiul informacias, aseve rwmena-warmodgenebs, yvela maTgani unda
ganixilebodes aRqmebad, romelTa Sinaarsic warmoiSoba maTi Sesabamisobidan
faqtobrivi realobisadmi. sadac aRniSnuli realoba arasrulyofiladaa warmodgenili
aRqmis mier, Semowmeba da damuSaveba misasalmebelia, raTa miRebul iqnas ufro
namdvili da ufro sruli suraTi imisa, Tu rogoraa realobaSi yvelaferi.
4.3.1 codnis tipi
standartul saxelmZRvaneloSi kvlevis Sesaxeb (seltici da sxv., 1964 w.)
gamoyofen Semdeg eqvs qveTemas intervius SekiTxvebTan dakavSirebiT:
1.
faqtebi isini ZiriTadad ukavSirdeba
respondentis Sesaxeb biografiul informacias, informirebuli wyaroebis mier
gancxadebebs organizaciebis struqturebis, politikisa da moqmedebaTa Taobaze, an
raime RonisZiebis an jgufis aRweras. am ukanasknel SemTxvevaSi SesaZlebelia
“araswori” aRwerebis gacxrilva sxvadasxva adamianebis gancxadebebis
urTierTSedarebiT. “sinamdvilis dasadgenad gacilebiT ukeTesia jgufSi radikalurad
sxvadasxva poziciebze myofi respondentebi Tanxmdebodnen gancxadebaze, vidre
mxolod erTi respondenti akeTebdes gancxadebas jgufidan. amave dros, aSkarad
sando informantTa monaTxrobebs Soris winaaRmdegoba mniSvnelovan safuZvels
iZleva samomavlo kvlevisaTvis.”
2.
rwmenebi faqtebis Sesaxeb rac exeba
rwmenebsa da damokidebulebebs, gancxadebebis araviTari interpersonaluri
jvaredini Semowmeba araa marTebuli. TumcaRa, magaliTad, seltici da sxv. (1964:
246) aRniSnaven, rom yovelTvis mniSvnelovania Tavdapirvelad imis Semowmeba,
aqvs Tu ara respondents raime warmodgenebi SesakiTx Temaze, radganac winaaRmdeg
SemTxvevaSi mkvlevars mouwevs Tavad moZebnos sityvebi mTxrobelis magivrad.
3.
SegrZnebebi da motivebi am
SemTxvevaSi, “radganac emociuri pasuxebi xSirad Zalze kompleqsuria erTi fraziT
aRsawerad” (1964: 248), seltici da sxv. gvTavazoben Ria-daboloebiT SekiTxvebs,
rac respondentebs arCevanis saSualebas aZlevs, gamoiyenon maTi sakuTari
terminebi.
4. moqmedebis standartebi aRniSnuli ukavSirdeba
adamianebis Sexedulebebs imaze, Tu ra unda da SesaZlebelia gakeTdes garkveul
konkretul situaciebSi. aq SesaZlebelia amgavri standartebis adamianebis
gamocdilebebTan dakavSireba. Tuki adamians Sexeba hqonia situaciis aRweril
tipTan, misi pasuxi savaraudod ufro metad saimedoa.
5. axlandeli an warsuli
qceva aq
rekomendirebulia specifikuri SekiTxvebis dasma realur, vidre hipoTetiur
situaciebTan dakavSirebiT.
6. cnobieri mizezebi (1-dan 5-mdesTvis) vidre
ubralod dasvaT kiTxva “ratom?” seltici da sxv. (1964: 253) aRniSnaven, rom
mkvlevarma unda gamoikvlios mizezebis farTo speqtri, romelTac SeeZloT
konkretuli Sedegis ganpirobeba (mag.: “mTxrobelis SegrZnebis istoria”).
pozitivistebisaTvis,
romelTa mTavari fokusic interviuirebis dros faqtebi da maTi dadgenaa, teqnikis
sandoobis TvalsazrisiT marTlac aqvT garkveuli problemebi, TumcaRa kvlevis
dizaini Semowmebisa da dazustebis meqanizmebs moicavs. amave dros, respondentis
ena maTTvis umniSvnelovanesia socialuri an fsiqologiuri faqtebis erTmaneTTan dasakavSireblad
iseve, rogorc standartizebuli interviuirebis modeli.
4.4 emocionalizmi
pozitivistebisaTvis interviuebis Catareba
ZiriTadad faqtebis an rwmena-warmodgenebis dadgenas isaxavs miznad, xolo
emocionalistebis mTavari fokusi mimarTulia ara obieqturi “faqtebis”
gamovlenisaken, aramed subieqturi gamocdilebis auTenturi aRqmebis kvlevisaken.
amis gansaxorcieleblad emocionalistebis Rrma rwmeniT interviuerebma unda scadon
“SekiTxvebis formulireba da sasargeblo atmosferos uzrunvelyofa Ria da
Seuferxebeli komunikaciisaTvis.” (holStaini da gubriumi, 1997: 116).
mTavari amocana aRniSnul SemTxvevaSi aris respondentebTan
kargi urTierTgagebis miRweva da maTiT manipulirebis Tavidan arideba. amdenad,
maSin, roca pozitivistebi zrunaven intervius ganrigidan amovidnen, rogorc
SesaZlo upiratesi wyarodan, emocionalistebi piriqiT gaurbian mas. magaliTad,
feminist interviuerebs xandaxan urCeven gamoiyenon SesaZlebloba da TavianTi
sakuTari istoriebi mouyvnen respondentebs (oukli: 1981).
4.4.1 codnis tipi
emocionalist interviuerebs surT miwvdnen subieqts adamianis miRma, romelsac
miniWebuli aqvs intervius respondentis roli. am SemTxvevaSi gansakuTrebuli
interesis sagania – cxovrebiseuli gamocdileba, xolo emociebi ganixileba, rogorc
centraluri nawili amgvari gamocdilebisaTvis.
aRniSnuli midgomis praqtikaSi saCveneblad
daveyrdnoT Sraiberis (1996) mier Catarebul intervius kvlevas “Tovlis gundis
nimuSis” mixedviT, romelSic monawileobda 21 qali, romlebic sakuTar Tavs
identificirebas ukeTebdnen, rogorc depresiisagan gankurnebulebi. Sraiberi
Seecada Camoeyalibebina depresiis gamocdilebis aRqma, romelic misi gancxadebiT,
“dabudebulia monawilis realur samyaroSi” (1996: 471). misi ganmartebiT,
aRniSnuli “realuri samyaro” “sakuTari Tavis (xelmeored) definiciis” eqvs
“fazas” moicavs, romelTagan yoveli maTgani samidan – xuTamde “Taviseburebebsa”
da “moculobebs” Seicavs.
aRniSnuli gziT avtori cdilobs misi
mkiTxvelebi (da sakuTari Tavi) Seaxos rasac igi uwodebs “depresiis
gamocdilebas”, TumcaRa, rogorc igi amasTan miuTiTebs, aRniSnuli kvleva gaxldaT
retrospeqtiuli xasiaTis da emyareboda respondentebis monaTxrobs, romlebic
waaqezes, gaexedaT warsulisaken. rogorc Sraiberi aRniSnavs, rasac igi uwodebs
amgvari gamocdilebis pirvel fazas (“Cemi Tavi adre”), “mxolod anarekliTaa
danaxuli” (1996: 474).
pozitivistebisaTvis magaliTad, Sraiberis
monacemTa sandooba eWvqveS dadgeboda iseve, rogorc misi ambicia “depresiis
gamocdilebis” Secnobaze. magram, amis sapirispirod, misi emocionalisturi
poziciidan, Sraibers naklebad ainteresebs “upiratesobani”, vidre “auTenturoba”.
am TvalTaxedviT, “Rirebulia imis mosmena, Tu rogor esmiT qalebs im adamianebis,
vinc isini warsulSi, im konkretuli momentisaTvis iyvnen” (1996: 474).
norman denzinma (1970: 125) SemogvTavaza
emocionisturi modelis sami mTavari upiratesoba:
1.
is respondentebs saSualebas aZlevs gamoiyenon Tavisi “unikaluri meTodebi
samyaros definiciisaTvis”.
2.
is uSvebs, rom SekiTxvebis fiqsirebuli mimdinareoba yvela respondents ar
miesadageba.
3.
is respondentebs saSualebas aZlevs, rom wamoWran mniSvnelovani sakiTxebi,
romlebic ganrigSi araa.
4.4.2 emocionalizmis
SezRudvebi
Ria-daboloebiTi
interviuebi
rogorc hamersli da etkinsoni (1983: 110-11) aRniSnaven,
Zalze gulubryviloa imis daSveba, rom Ria-daboloebiTi an “warumarTavi”
interviuireba araa TavisTavad socialuri kontrolis forma, romelic asaxavs, rasac
adamianebi amboben. magaliTad, roca mkvlevari minimalurad aqtiuria da svams
SekiTxvebs, amasac ki SeuZlia respondentisaTvis problemis interpretireba
relevanturad. ufro metic, interviueris pasiurobas SeuZlia eqstremalurad Zlieri
gavlena iqonios respondentze sasaubrod.
emocionalizmis modeli intervius gansakuTrebuli
formisaTvis SesaZloa ganxilul iqnas upiratesobebisaTvis Tavis aridebis mxriv,
rac sruliad misaRebia pozitivisturi midgomisaTvis.
gansxvaveba “humanistur”
da socialuri mecnierebis poziciebs Soris
ratom aris interviuebi ase TvalnaTliv damyarebuli unikaluri adamianuri
gamocdilebebis urTierTgacvlaze? marTlac, xom SesaZloa es TviT-naTeli
“sinamdvile” miRebuli iyos ara socialuri mecnierebidan, aramed, sayovelTaod
gavrcelebuli kulturuli daSvebebidan?
gavixsenoT Tundac Cveni aRfrTovaneba
popularul adamianebTan interviuebiT televiziiT, an siaxleebi, an “ToqSouebi”.
gvawvdian ki isini “unikaluri” gamocdilebebis namdvil Sinaarss? Tu ubralod imas
gvawvdian, rac da rogorcaa miRebuli rom mogvawodon?
amgvari midgomebi socialur mecnierebaSi,
romelic garkveuli azriT mediis midgomas iziarebs da acxadebs, rom adamianebis
gamocdilebebi individualuri mniSvnelobisaa da auTenturia, bevr kiTxvas badebs.
magaliTad, saidan miiReba gamocdilebebi? Tu Tqven xedavT erTferovnebas Tundac
yvelaze intimur aRqmebSi, ese igi, socialur mecniers namdvilad aqvs aq samuSao.
aRniSnuli modeliT “humanist” socialur
mecniers SeuZlia ukritikod miiRos sayovelTao keTilSobiluri daSveba, rom
adamianuri gamocdilebis aRqmebi Rirebuli da aqtualuria, rasac mivyavarT analitikur
sizarmacemde - intervius monacemebis ganxilvisas.
jansaRi azri
denzini (1970: 133-8) gvawvdis im “problemebis” CamonaTvals, romlebsac
SeuZliaT “daamaxinjon” respondentebis pasuxebi:
·
respondentebi sxvadasxva interaqcionalur rolebs floben interviuerisagan;
·
“TviT-reprezentaciis” problema, gansakuTrebiT, intervius adreul
etapebze;
·
“swrafwarmavali” urTierTobebis problemebi, romlebzec respondentebs
naklebi warmodgena aqvT da amgvarad, “SeuZliaT sakuTar Tavze zRaprebis SeTxzva,
rac realur faqtebs daamaxinjebs” (1970: 135);
·
gamocdilebis privatuli samyaroebis penetraciis sirTule;
·
interviuerisa da respondentis relatiuri statusi;
·
intervius “konteqsti” (mag., saxli, samuSao, saavadmyofo).
socialurma
mecnierebma socialuri interaqciis Tvisebebi unda ikvlion da ara e.w.
problemebi, romlebic “faqtebisa” da/an “gamocdilebebis” zusti raportirebis
gzazea.
konstruqcionizmi
maSin, roca pozitivistebi interviuerTa subieqtebTan interaqcias mkacrad
gansazRvruli kvlevis protokolis farglebSi ganixilaven mxolod, xolo
emocionalistebi Zalze mgrZnobiareni arian interviuebis dros zogadad subieqtebis
interaqciisadmi, konstruqcionistebs ainteresebT, rogorc amas norman denzini
(1970: 133) uwodebs, Tu ra procesi mimdinareobs “fokusirebuli interaqciisas”,
romelic meore adamianis gamocdilebis “auTenturi” gagebis gzaze arsebul
damatebiT faqtorad ki ar ganixileba, aramed, Tavad sruluflebian, damoukidebel Temad,
romlis Seswavlac konstruqcionistebis mTavari amocanaa.
4.5.1 codnis tipi
aRqmebi aramxolod samyaros warmoadgens,
aramed, isini nawilia im samyarosi, romelsac aRweren. (hamersli da etkinsoni,
1983: 107)
emocionalistebi
gvexmarebian davinaxoT is, rom intervius respondentebi aqtiuri mgrZnobieri
subieqtebi arian, Tumca es ewinaaRmdegeba pozitivistur ritorikas imis Sesaxeb,
rom aRqmebi “mxolod samyaros warmomdgeni” substanciebia. orive am midgomisagan
gansxvavebiT, konstruqcionistebs ainteresebT imis dokumentireba, Tu rogoraa
aRqmebi “im samyaros nawili, romelsac isini aRweren”.
ras niSnavs es praqtikaSi? codnis is tipi,
romelic Cven aq gvainteresebs aris is, Tu rogor aqtiurad qmnian intervius
monawileebi mniSvnelobas.
“aqtiuri intervius” Sesaxeb holStainisa da
gubriumis Sexedulebis mixedviT, respondentis miRma myofi subieqti aramxolod
gamocdilebis faqtebsa da detalebs flobs, aramed, pasuxisas maTi mowodebis
procesSi konstruqciulad umatebs, gamoxSiravs da transformacias ukeTebs faqtebsa
da detalebs. respondents gauWirdeba imis “dazianeba”, Tu ras warmoadgens igi
sinamdvileSi - subieqturi Seqmnisas. (1997: 117)
interviuirebis
amgvari midgomis uadresi mcdeloba ekuTvnis sikorels (1964), romlis mixedviTac,
pozitivisturi “kargi teqnikis” Semcveli interviuireba sinamdvileSi Cvens
siRrmiseul damokidebulebas avlens socialuri struqturebis yoveldRiur codnaze.
rogorc igi wers, “is daxvewili stili, romelsac meTodologistebi warudgenen xolme
axalbeda interviuers, ikiTxeba, rogorc sazogadoebis wevrTa Soris yoveldRiuri
interaqciis Tvisebebi. amgvarad, “kargi da cudi interviuirebis” principebi
SesaZloa aRviqvaT, rogorc socialuri interaqciis ZiriTadi Taviseburebebi,
romlebic socialurma mecnierma unda Seiswavlos. (1964: 68)
sikorelisaTvis meTodologistebis mier
rekomendirebuli remidiebi socialuri samyaros codnidan aRmocendeba, romelic problematuri
unda iyos. ufro metic, is “Secdomebi” romlebsac iZieben, sinamdvileSi dabrkolebebi
ki araa socialuri kvlevisaTvis, aramed, socialuri interaqciis ZiriTad Tvisebebs
asaxavs. sikoreli aRniSnavs, rom Cven unda viswavloT “Secdomis aRqma ara mxolod
rogorc mwiri sandoobis mtkicebulebisa, aramed, agreTve, rogorc “normaluri”
pirovnebaTaSorisi urTierTobebisa” (1964: 74)
sikoreli exmaureba garfinkelis (1967)
eTnomeTodologias mTeli Tavisi erTgvari SiSiT kvlevis aRmoCenebis “gasaocari,
praqtikuli warmatebebis” gamo. orive maTganis, garfinkelisa da sikorelisaTvis
amgvari aRmoCenebi refleqsurad “xedvisa” da “Ziebis” yoveldRiur procedurebs
ukavSirdeba. sikoreli wers:
“interviueris Secdomisgan damoukideblad, sxvadasxva
interviuerebma gansxvavebuli midgomebis gamoyenebiT urTierTmsgavsi pasuxebi
miiRes sxvadasxva subieqtisagan. Semdeg erT-erTi ganmsazRvreli xdeba SekiTxva,
Tu ra iyo invariantuli, an ufro sworad, rogor moxda invariantuli mniSvnelobebis
komunikacia amgvari variaciebis miuxedavad.” (1964: 75)
sikorelisaTvis araviTari gansxvaveba ar arsebobs
meTodologistebis, mkvlevarebisa da interviuerebis praqtikul unarebs Soris.
yoveli maTgani Tanabradaa dainteresebuli imiT, rasac igi “mniSvnelobis
sinqronizacias” uwodebs. yvela iyenebs “aSkarad xilul wesebs”, romlebic
sayovelTao mimarTebebis, codnis wyaroebis, tipizaciis, miRebebis, adamianis
sxva adamianebis winaSe daswrebis mowesrigebis wesebis da a.S. safuZvelze
konkretuli konceptualuri sqemidan aRmocendeba. aRniSnuli gaziarebuli “jansaRi
azris meqanizmebi, romlebic garemos azrs sZenen” (1964: 100) gansazRvrulia
interviuebis Catarebisa da maTi analizisaTvis.
4.5.2 kvlevis mizani
konstruqcionistebi iziareben
eTnomeTodologistebis fokuss imaze, Tu rogor alageben adamianebi azrs imgvar
situaciebSi, rogoricaa interviuebi. rogorc holStaini da gubriumi aRniSnaven “aqtiur
interviusTan” mimarTebaSi, “respondentebis pasuxebi da komentarebi konkretulad
fiqsirebuli wyarodan miRebul realur reportebad ar ganixileba, piriqiT, maT im
kuTxiT ganixilaven, rogorc isini realobis aspeqtebs ageben interviuerTan mWidro
TanamSromlobiT. mTavari fokusi mimarTulia am agebis procesisaken da ara
imisaken, Tu ra aris nagebi. (1997: 127)
amgvari midgomis miuxedavad,
konstruqcionistebis umravlesobas surs aseve im mimarTebis SenarCunebac, rac
magaliTad, emocionalistebisTvisaa yvelaze metad mniSvnelovani, anu fokusireba
imaze, Tu ras amboben respondentebi imasTan erTad, Tu rogor amboben isini.
adamianebis “gamocdilebebisa da cxovrebis”
Seswavlaze aqcentirebiT zogierTi eTnomeTodologistis azriT, holStaini da
gubriumi garkveulwilad swored emocionalisturi modelisaken gvabruneben ukan,
Tumca, SeuZlia Tu ara saerTod interviuirebis monacemebs raime metis Tqma
mniSvnelobis lokaluri konstruirebis garda, Zalze aqtualuri sakiTxia dRes
socialur mecnierebaSi da mas konstruqcionizmis ori Zalze gansxvavebuli mimarTulebiT
kritikisaken mivyavarT.
4.5.3 konstruqcionizmis
kritika
SezRuduloba
miuxedavad imisa, rom konstruqcionizmis mier orive danarCeni modelis,
pozitivizmisa da emocionalizmis kritika SesaZloa Zalze macduri Candes, sakuTriv
mas mravali problema da Seusabamisobebi axlavs Tan. sikorelis eTnomeTodologiuri
pozicia misi socialuri interaqciis TaviseburebebiT SesaZloa ganxilul iqnas,
rogorc SeswavlisaTvis sxva danarCeni realobis uarmyofeli, garda Tavad
interviusi.
mravali intervius mkvlevari daiCivlebda,
rom sikorelis eTnomeTodologiiT Sepirobebuli koncefciis kvaldakval SesaZlebelia
mxolod intervius monawileTa sasaubro unarebze fokusireba vidre im Sinaarsze,
romelsac isini gadmoscemen iseve, rogorc maT mimarTebaze samyarosadmi intervius
farglebs gareT.
ori pasuxi iqna gacemuli am kritikaze.
eTnomeTodologiisadmi keTilganwyobili mkvlevarebi acxadeben, rom amgvari midgoma
mxolod imisi aRmoCeniskenaa mimarTuli, rom intervius monawileTa mizezobrivi
monawileobis Sinaarsi daadginos. amasTan, intervius saubris ormxrivi
warmoebisas Cven Zalze bevri ramis Tqma SegviZlia am saubris Sinaarsze Cvenis
mxridan yovelgvari Cveneuli azris zemoqmedebisa da dialogis SinaarsSi
mniSvnelovani monakveTebis gamoyofis gareSe.
aRniSnuli midgomis sapirispirod, bevri
konstruqcionalistis azriT, modelis “SezRudulobaze” saubari samarTliania. isini
acxadeben, rom sruliad SesaZlebelia orive formis (rogor?) da (ra? –
Sinaarsobrivi) kombinireba. holStaini da gubriumi am Sexedulebis aRiarebuli
damcvelebi iyvnen. isini saubrobdnen “rogor?” da “ra?” SekiTxvebis kompleqsuri
SemuSavebisa da respondentebisaTvis maTi erToblivad dasmis aucileblobaze.
SeuTavsebloba?
holStainisa da gubriumis Tanxmobadi pasuxi konstruqcionizmis
“SezRudulobaze” garkveulwilad Riad tovebs maT sxvagvari kritikisaTvis. aris Tu
ara “ra?” tipis SekiTxvebi upiratesad damaxasiaTebeli emocionalistebisa da
pozitivistebisaTvis?
Tu
asea, iqneb konstruqcionistebi is mkvlevarebi arian, visac surT intervius
monacemTa gamoyeneba sinamdvileSi arsobrivad emocionalistebisa da pozitivistebis
tipiuri SekiTxvebisaTvis pasuxis gasacemad ubralod Cveni ukan, warsulis
poziciebze dabrunebiT?
es gaxlavT Zalze mniSvnelovani da
kompleqsuri sakiTxi, romelsac martivi pasuxi ar aqvs.
4.9 sami modeli: reziume
4.9.1 intervius monacemTa
Rirebuleba
pozitivistebi amtkiceben, rom winaswar Semowmebuli, standartizebuli
SekiTxvebi kvlevis sandoobis xarisxis amaRlebis saSualebaa. TumcaRa, rogorc
emocionalizmi, aseve konstruqcionizmi eWvqveS ayenebs im monacemebis faseulobis
sakiTxs, romlebic miRebulia standartizebuli kvleviTi stilis interviuebidan.
zogierTi konstruqcionalisti, magaliTad,
glasneri da mileri miiCneven, rom adamianebis kulturuli samyaroebi gacilebiT
kompleqsuria, vidre pozitivistTa umravlesobas SeuZlia maTi amowurva.
Sesabamisad, am mkvlevarebs arasakmarisad miaCniaT intervius ganrigis ubralod
winaswari Semowmeba ramodenime respondentisaTvis momzadebuli SekiTxvebis dasmiT
da isini respondentebze sistematur dakvirvebas gvTavazoben TviT intervius
dawyebamdec.
eTnomeTodologistebs saqme ufro Sors mihyavT
da isini iSviaTad iyeneben intervius meTodebs monacemebis Sesagroveblad. amis
nacvlad, eTnomeTodologistebi koncentrirdebian sufTa “bunebrivad mimdinare”
plastebze, romlebsac isini akvirdebian da/an iweren piradad.
aucileblad unda aRiniSnos, rom intervius
monacemTa Rirebulebis kritika gaucnobiereblad iziarebs ufro metad tradiciuli
midgomebis debulebas.
rogorc hamersli da etkinsoni (1983) aRniSnaven,
“bunebrivad Segrovebadi monacemebi” garkveuli azriT – “naturalisturia”, xolo
naturalizmi gaucnobiereblad da auRiareblad eTanxmeba pozitivizms imasTan
dakavSirebiT, rom saukeTeso monacemebi raRacnairad mxolod isinia, romlebsac
“adamianis xeli ar Sexebia”, anu – neitraluri, upiratesobiTi mimarTebebisagan
Tavisufali da reprezentatiuli. zog SemTxvevebSi naturalistebi garkveulwilad
pozitivisturi programis memkvidreebi arian, romlebic gansxvavebul meTodebs
iyeneben upirobo “simarTleebis” dasadgenad da misaRwevad.
amgvarad, bunebrivad Segrovebadi monacemebis siZlieris
miuxedavad, namdvilad ar aris aralegitimuri sakuTari kvleviTi interviuebis
momzadeba da ganxorcieleba. am SemTxvevaSi yvelaferi damokidebulia swored
statusze, romelic am tipis interviuebiT Segrovebuli monacemebis Sesabamisi unda
iyos.
4.9.2 “sinamdvile”
intervius monacemebis Sesaxeb
erTi mniSvnelovani mimarTuleba, romelic
pozitivistebsa da emocionalistebs konstruqcionalistebisagan ganasxvavebs aris
is, Tu ramdenad ganixilaven interviuebs sworxazovan raportebad sxva realobis
Sesaxeb, an ramdenad zomierad xorcieldeba maTi sakuTari struqturebis raportingi
da gamosaxva.
yofili “eqsternalisturi” poziciis
mixedviT, interviuebi principSi gare realobebis amsaxvel raportebad ganixileba.
pozitivistebis erTaderTi piroba – mkacri protokolis farglebSi dakvirvebaa.
emocionalistebisaTvis ki piroba gaxlavT is, rom interviuerma unda scados
preziumirebuli Zalauflebis disbalansis daZleva Tavis respondentTan.
“internalisturi” poziciis Tanaxmad,
interviuebi saintereso monacemebs warmoadgenen. Tumca, aRniSnuli monacemebi
interpretirebad procedurebs an sasaubro praqtikebs asaxaven, romlebic saxezea
orive subieqtis – interviuerisa da respondentis araverbaluri moqmedebebisa da
sxva qcevebis ganxorcielebis dros (beikeri, 1982).
konstruqcionizmSi garkveuli daZabulobaa
intervius monacemTa internalistur da eqsternalistur versiebs Soris; anu,
sxvagvarad rom vTqvaT, magaliTad, mileri da glasneri ar arian Rrmad
darwmunebulni, rom interviuebi sufTa adgilobrivi movlenebia, an rom isini
asaxaven eqsternalur (gare) realobebs.
es dava naTlad Cans intervius monacemTa
SerCevadobisa da gacxrilvis sakiTxTan dakavSirebiT mkvlevarTa diskusiebisas.
gacilebiT saintereso tendenciebs moicavs
magaliTad, konstruqcionizmi, romelic mianiSnebs, rom intervius pasuxebis mxolod
“namdvilia” da “namdvili ar aris” raportebiT mosmena realobaSi ar gvWirdeba da
isini mxolod perspeqtivebis an moraluri debulebebis amsaxvelad SegviZlia
aRviqvaT.
intervius “aRqmis” realobis dacva da
gageba mravali konstruqcionistis centraluri principia.
mkvlevari uaiTi Zalze saintereso
magaliTebis saSualebiT gvaCvenebs imas, rom respondentebis aRqmebis praqtikulad
mecnieruli ganacxadebis saxiT ganxilva yovelTvis araa aucilebeli. es uaiTs
ubiZgebs dasvas SekiTxvebi respondentebis aRqmaTa mizezobrivi safuZvlebis
Sesaxeb Tavis naSromSi – “movlenebi da pirovnebaTaSorisi urTierTobebi, saidanac
(isini) warmoiqmneba”; 1980: 117.
erT-erTi mTavari SekiTxva interviuebis
raportTa “namdvilobis” Tu situaciuri naratiulobis arsis Sesaxeb ori dakvirvebis
Taobaze saubris saSualebas iZleva.
pirvelia is, rom yvelaferi damokidebulia
Cvens – mkvlevarTa lokalurad wamoWril miznebze. zog SemTxvevaSi, rogorc
magaliTad beikeris naSromSia warmodgenili, azri aqvs mocvad koncentrirebas
intervius saubris lokalur an situaciur xasiaTze. magaliTad, pacientTa
kmayofilebis kvlevebSi, namdvilad nayofieria potenciurad “namdvili” – “ar aris
namdvili” raportingis Catareba, xolo, zog mkvlevars, magaliTad, milerisa da
glasneris, an holStainisa da gubriumis “ormagi” midgomis gamoyenebac SeuZlia.
meore dakvirvebis mixedviT ki, romelic
baruxisa da beikeris kvlevebs ukavSirdeba, Tuki Cven am mkvlevarTa msgavsad,
intervius saubris lokalur xasiaTze movaxdenT fokusirebas, maSin Sinaarsze
dominantur formaze fokuss miviRebT. TumcaRa, am midgomas kvlav polaruli
xasiaTis diskusiis wamoWramde mivyavarT. adamianebis erTmaneTTan saubris
analiziT mkvlevarisaTvis namdvilad misawvdomi xdeba kulturuli samyaro da
moraluri debulebebis miseuli Sinaarsi. amgvari pozicia axasiaTebs swored
garfinkelis (1967) mosazrebas imis Sesaxeb, rom aRqmebi im samyaros nawilia,
romelsac isini aRweren.
No comments:
Post a Comment