Thursday, 29 January 2015

How are they alike. ვიდეო მასალა.

ინტერვიუები


giorgi CxikviSvilma

 

 

interviuebi

 

 

rogorc I TavSi vamtkicebdiT, sakvlevi Tematika arasdros aRmocendeba “garedan”. viciT Tu ara Cven es, nebismieri sakvlevi Tema aRmocendeba samyaros aRqmis gansakuTrebuli modelebidan an konkretuli “socialuri problemebidan”, romlebic sazogadoebisaTvis amJamad yvelaze metad aqtualuria.

kvlevis Catarebisas da samizne jgufis interviuirebisas aucileblad dausviT Tqvens Tavs Semdegi SekiTxvebi:

·        ratom da ra mxrivaa Tqvens mier SerCeuli sakvlevi Tema mniSvnelovani?

·        Tqveni Tema da aRmoCenebi ramdenadaa kavSirSi sxva kvlevasTan?

·        ratom aris interviuirebis meTodi Tqvens mier SerCeuli TemisaTvis marTebuli?

·        Seesatyviseba Tu ara Tqveni nimuSis rekrutirebis zoma da meTodi orives, Tqvens Temasa da models?

·        gaakeTeT Tu ara Tqveni interviuebis audio an video Canaweri? rogor CawereT isini (Tuki CawereT)?

·        gqondaT Tu ara respondentebis pirispir interviuirebis saWiroeba? ratom ar gamoiyenoT el-fosta?

·        gifiqriaT Tu ara fokus-jgufze, sadac respondentebs sTavazoben konkretul Temas an mastimulirebel masalas da Semdeg axaliseben mis ganxilvas jgufSi?

·        ra statuss SeusabamebT Tqvens monacemebs? magaliTad, Tqven eZebT obieqtur “faqtebs”, subieqtur “aRqmebs”, Tu mxolod “narativs”?

·        ramdenad srulad gaaanalizeT Tqveni monacemebi? magaliTad, mxolod ramdenime nawyveti aRwereT “monaTxrobidan”, Tu mTliani masala daamuSaveT da eZieT is nimuSebi, romlebic Tqvens winaswar varaudebs ar Seesatyviseboda (deviaciuri qeis-analizi)?

 

am SekiTxvebis gareSe Tqveni kvleva Zalze mwiri iqneba. me mokled Sevecdebi gaCvenoT is gzebi, romelTa gamoyenebiTac zemoxsenebul SekiTxvebs mimarTes socialurma mecnierebma, miaqcies ra gansakuTrebuli yuradReba intervius monacemebis variaciul statuss kvlevis procesis sxvadasxva modelebSi. el-fostiT interviuirebis gansaxilvelad ix. mani da stiuarti (200 w.), xolo fokus-jgufebTan dakavSirebiT ix. blari das xv. (2001 w.).

Tumca amJamad aRniSnul sakiTxebze msurs erTi sasargeblo qeis-kvlevis ilustrireba.

 

4.1. rodis aris “tomi” (moermani)?

     maikl moermani, rogorc anTropologi dainteresebuli iyo imiT, Tu rogor axdens xalxi maTi samyaros kategorizacias. umravlesi anTropologisa da “Cikagos skolis” eTnografTa (ix. III Tavi) msgavsad, man moaxdina adgilobriv informantTa interviuireba. misi mizani gaxldaT imis garkveva, Tu ras niSnavda maTTvis “lud yofna” (tomis saxelwodebaa). amdenad, moermanma tomis wevrebs dauwyo imgvari SekiTxvebis micema, rogoricaa magaliTad: “rogor cnobT Tqveni tomis wevrs?”

      igi ityobineba, rom misi respondentebi swrafad daostatdnen maxasiaTeblebis mTeli nusxis mowodebaSi, rasac man “eTnikuri identifikaciis meqanizmebi” uwoda. isini moicavda rwmena-warmodgenebsa da qmedebebs, rasac tomis wevrebi unikalurad Tvlidnen lu xalxisaTvis, magaliTad, maTi vaWrobis stils mezoblebTan. maxasiaTeblebis saboloo nusxa tomis sakmaris aRwerad CaiTvleboda, mezoblebisagan lus gansasxvaveblad, TumcaRa moermani daeWvda Tavisi meTodis marTebulobaSi da dainaxa, rom es xalxi Tavis eTnikur identifikacias yovelTvis ar mimarTavda, rogorc amas dasavlur kulturaSi akeTeben. man daiwyo dakvirvebis meTodiT lus xalxis yoveldRiur situaciebSi kvleva da am meTodma gaamarTla, radgan maSinac ki, roca eTnografebi Cumad da zomieri dakvirvebiT moqmedeben, maTi daswreba TavisTavad mianiSnebs xalxs, rom maT “identobas’ xazi unda gaesvas. amdenad, rogorc damkvirvebeli, aseve xalxic fokusirebulni aRmoCndnen maTTvis relevantur kategorizaciis sqemebze, rogoricaa magaliTad, eTnikuri an naTesaobrivi etiketebi da am gziT, eTnografs saSualeba mieca adgilobrivi prioritetebi ganesxvavebina iq arsebul sakategorio maxasiaTeblebs Soris, rac Seadgenda kidec mkvlevaris amocanas.

      moermanis statiaSi eWvqveS dgas SekiTxva – “vin arian lu?”-s aqtualoba, radganac mkvlevaris azriT, es kiTxva arafers iZleva garda zogadi eTnikuri identifikaciisa, raSic axali araferi araa da rac universaluria.

      mecnieris mixedviT, mTavaria SekiTxva: “ratom, rogor da rodisaa lu?”. radgan swored am SekiTxvebze pasuxebis gacemiT Tu SeiZleba lus tomis namdvili Seswavla da maTi gageba.

amdenad, moermanma interviuirebis meTodi gverdze gadado, rogorc misi kvlevis mTavari meTodi da dakvirveba aRiara yvelaze optimalur gzad. man sainteresod aRmoaCina amasTan, rom misi mizezobrivi kategorizaciiT gansxvaveba masa (inglisurad mosaubre dasavlelsa) da lus xalxs Soris mniSvnelovnad Semcirda.

 

4.2. implikaciebi: interviuirebis monacemTa sami versia

     moermanis kvleva xazs usvams debulebas, romlis mixedviTac imgvari idealizirebuli koncefciebi, romlebic miewereba magaliTad, “toms”, romelic garkveulwilad - “konad” gardaiqmneba axlo dakvirvebisas, konkretul garemoebebSi arsebuli sxvadasxva praqtikebis elementebad iSleba. am xedvis meTodologiuri importi intervius monacemebTan mimarTebaSi ganaxorciela kerolin beikerma, romelmac intervius monacemTa statusTan dakavSirebiT ramdenime axali sakiTxi wamoWra:

 

1. ra mimarTebaa respondentebis aRqmasa da samyaros Soris, romelsac isini aRweren? aris amgvari aRqmebi potenciurad “namdvili” an “aranamdvili”, Tu arcerTi es koncepti araa marTebuli maTTvis?

2. rogoria interviuersa da respondents Soris gagebiTi mimarTeba? nagebia Tu ara interviu “kargi interviuirebis praqtikis” standartizebuli teqnikebiT, Tu is upirobod emyareba sasaubro praqtikas, romelsac yvela viyenebT yoveldRiur cxovrebaSi?

4.3 pozitivizmi

     statistikurad logikur kvlevaSi interviuirebis monacemebi uzrunvelyofs misawvdomlobas “faqtebze” samyaros Sesaxeb. miuxedavad imisa, rom es faqtebi asaxavs, rogorc biografiul informacias, aseve rwmena-warmodgenebs, yvela maTgani unda ganixilebodes aRqmebad, romelTa Sinaarsic warmoiSoba maTi Sesabamisobidan faqtobrivi realobisadmi. sadac aRniSnuli realoba arasrulyofiladaa warmodgenili aRqmis mier, Semowmeba da damuSaveba misasalmebelia, raTa miRebul iqnas ufro namdvili da ufro sruli suraTi imisa, Tu rogoraa realobaSi yvelaferi.

 

4.3.1 codnis tipi   

     standartul saxelmZRvaneloSi kvlevis Sesaxeb (seltici da sxv., 1964 w.) gamoyofen Semdeg eqvs qveTemas intervius SekiTxvebTan dakavSirebiT:

 

1. faqtebi isini ZiriTadad ukavSirdeba respondentis Sesaxeb biografiul informacias, informirebuli wyaroebis mier gancxadebebs organizaciebis struqturebis, politikisa da moqmedebaTa Taobaze, an raime RonisZiebis an jgufis aRweras. am ukanasknel SemTxvevaSi SesaZlebelia “araswori” aRwerebis gacxrilva sxvadasxva adamianebis gancxadebebis urTierTSedarebiT. “sinamdvilis dasadgenad gacilebiT ukeTesia jgufSi radikalurad sxvadasxva poziciebze myofi respondentebi Tanxmdebodnen gancxadebaze, vidre mxolod erTi respondenti akeTebdes gancxadebas jgufidan. amave dros, aSkarad sando informantTa monaTxrobebs Soris winaaRmdegoba mniSvnelovan safuZvels iZleva samomavlo kvlevisaTvis.”

2. rwmenebi faqtebis Sesaxeb rac exeba rwmenebsa da damokidebulebebs, gancxadebebis araviTari interpersonaluri jvaredini Semowmeba araa marTebuli. TumcaRa, magaliTad, seltici da sxv. (1964: 246) aRniSnaven, rom yovelTvis mniSvnelovania Tavdapirvelad imis Semowmeba, aqvs Tu ara respondents raime warmodgenebi SesakiTx Temaze, radganac winaaRmdeg SemTxvevaSi mkvlevars mouwevs Tavad moZebnos sityvebi mTxrobelis magivrad.

3. SegrZnebebi da motivebi am SemTxvevaSi, “radganac emociuri pasuxebi xSirad Zalze kompleqsuria erTi fraziT aRsawerad” (1964: 248), seltici da sxv. gvTavazoben Ria-daboloebiT SekiTxvebs, rac respondentebs arCevanis saSualebas aZlevs, gamoiyenon maTi sakuTari terminebi.

4. moqmedebis standartebi aRniSnuli ukavSirdeba adamianebis Sexedulebebs imaze, Tu ra unda da SesaZlebelia gakeTdes garkveul konkretul situaciebSi. aq SesaZlebelia amgavri standartebis adamianebis gamocdilebebTan dakavSireba. Tuki adamians Sexeba hqonia situaciis aRweril tipTan, misi pasuxi savaraudod ufro metad saimedoa.

5. axlandeli an warsuli qceva aq rekomendirebulia specifikuri SekiTxvebis dasma realur, vidre hipoTetiur situaciebTan dakavSirebiT.

6. cnobieri mizezebi (1-dan 5-mdesTvis) vidre ubralod dasvaT kiTxva “ratom?” seltici da sxv. (1964: 253) aRniSnaven, rom mkvlevarma unda gamoikvlios mizezebis farTo speqtri, romelTac SeeZloT konkretuli Sedegis ganpirobeba (mag.: “mTxrobelis SegrZnebis istoria”).

 

pozitivistebisaTvis, romelTa mTavari fokusic interviuirebis dros faqtebi da maTi dadgenaa, teqnikis sandoobis TvalsazrisiT marTlac aqvT garkveuli problemebi, TumcaRa kvlevis dizaini Semowmebisa da dazustebis meqanizmebs moicavs. amave dros, respondentis ena maTTvis umniSvnelovanesia socialuri an fsiqologiuri faqtebis erTmaneTTan dasakavSireblad iseve, rogorc standartizebuli interviuirebis modeli.

 

4.4 emocionalizmi

      pozitivistebisaTvis interviuebis Catareba ZiriTadad faqtebis an rwmena-warmodgenebis dadgenas isaxavs miznad, xolo emocionalistebis mTavari fokusi mimarTulia ara obieqturi “faqtebis” gamovlenisaken, aramed subieqturi gamocdilebis auTenturi aRqmebis kvlevisaken. amis gansaxorcieleblad emocionalistebis Rrma rwmeniT interviuerebma unda scadon “SekiTxvebis formulireba da sasargeblo atmosferos uzrunvelyofa Ria da Seuferxebeli komunikaciisaTvis.” (holStaini da gubriumi, 1997: 116).

      mTavari amocana aRniSnul SemTxvevaSi aris respondentebTan kargi urTierTgagebis miRweva da maTiT manipulirebis Tavidan arideba. amdenad, maSin, roca pozitivistebi zrunaven intervius ganrigidan amovidnen, rogorc SesaZlo upiratesi wyarodan, emocionalistebi piriqiT gaurbian mas. magaliTad, feminist interviuerebs xandaxan urCeven gamoiyenon SesaZlebloba da TavianTi sakuTari istoriebi mouyvnen respondentebs (oukli: 1981).

     

4.4.1 codnis tipi

     emocionalist interviuerebs surT miwvdnen subieqts adamianis miRma, romelsac miniWebuli aqvs intervius respondentis roli. am SemTxvevaSi gansakuTrebuli interesis sagania – cxovrebiseuli gamocdileba, xolo emociebi ganixileba, rogorc centraluri nawili amgvari gamocdilebisaTvis.

      aRniSnuli midgomis praqtikaSi saCveneblad daveyrdnoT Sraiberis (1996) mier Catarebul intervius kvlevas “Tovlis gundis nimuSis” mixedviT, romelSic monawileobda 21 qali, romlebic sakuTar Tavs identificirebas ukeTebdnen, rogorc depresiisagan gankurnebulebi. Sraiberi Seecada Camoeyalibebina depresiis gamocdilebis aRqma, romelic misi gancxadebiT, “dabudebulia monawilis realur samyaroSi” (1996: 471). misi ganmartebiT, aRniSnuli “realuri samyaro” “sakuTari Tavis (xelmeored) definiciis” eqvs “fazas” moicavs, romelTagan yoveli maTgani samidan – xuTamde “Taviseburebebsa” da “moculobebs” Seicavs.

      aRniSnuli gziT avtori cdilobs misi mkiTxvelebi (da sakuTari Tavi) Seaxos rasac igi uwodebs “depresiis gamocdilebas”, TumcaRa, rogorc igi amasTan miuTiTebs, aRniSnuli kvleva gaxldaT retrospeqtiuli xasiaTis da emyareboda respondentebis monaTxrobs, romlebic waaqezes, gaexedaT warsulisaken. rogorc Sraiberi aRniSnavs, rasac igi uwodebs amgvari gamocdilebis pirvel fazas (“Cemi Tavi adre”), “mxolod anarekliTaa danaxuli” (1996: 474).

      pozitivistebisaTvis magaliTad, Sraiberis monacemTa sandooba eWvqveS dadgeboda iseve, rogorc misi ambicia “depresiis gamocdilebis” Secnobaze. magram, amis sapirispirod, misi emocionalisturi poziciidan, Sraibers naklebad ainteresebs “upiratesobani”, vidre “auTenturoba”. am TvalTaxedviT, “Rirebulia imis mosmena, Tu rogor esmiT qalebs im adamianebis, vinc isini warsulSi, im konkretuli momentisaTvis iyvnen” (1996: 474).

      norman denzinma (1970: 125) SemogvTavaza emocionisturi modelis sami mTavari upiratesoba:

 

1. is respondentebs saSualebas aZlevs gamoiyenon Tavisi “unikaluri meTodebi samyaros definiciisaTvis”.

2. is uSvebs, rom SekiTxvebis fiqsirebuli mimdinareoba yvela respondents ar miesadageba.

3. is respondentebs saSualebas aZlevs, rom wamoWran mniSvnelovani sakiTxebi, romlebic ganrigSi araa.

 

4.4.2 emocionalizmis SezRudvebi

     

Ria-daboloebiTi interviuebi

rogorc hamersli da etkinsoni (1983: 110-11) aRniSnaven, Zalze gulubryviloa imis daSveba, rom Ria-daboloebiTi an “warumarTavi” interviuireba araa TavisTavad socialuri kontrolis forma, romelic asaxavs, rasac adamianebi amboben. magaliTad, roca mkvlevari minimalurad aqtiuria da svams SekiTxvebs, amasac ki SeuZlia respondentisaTvis problemis interpretireba relevanturad. ufro metic, interviueris pasiurobas SeuZlia eqstremalurad Zlieri gavlena iqonios respondentze sasaubrod.

emocionalizmis modeli intervius gansakuTrebuli formisaTvis SesaZloa ganxilul iqnas upiratesobebisaTvis Tavis aridebis mxriv, rac sruliad misaRebia pozitivisturi midgomisaTvis.

 

gansxvaveba “humanistur” da socialuri mecnierebis poziciebs Soris

     ratom aris interviuebi ase TvalnaTliv damyarebuli unikaluri adamianuri gamocdilebebis urTierTgacvlaze? marTlac, xom SesaZloa es TviT-naTeli “sinamdvile” miRebuli iyos ara socialuri mecnierebidan, aramed, sayovelTaod gavrcelebuli kulturuli daSvebebidan?

      gavixsenoT Tundac Cveni aRfrTovaneba popularul adamianebTan interviuebiT televiziiT, an siaxleebi, an “ToqSouebi”. gvawvdian ki isini “unikaluri” gamocdilebebis namdvil Sinaarss? Tu ubralod imas gvawvdian, rac da rogorcaa miRebuli rom mogvawodon?

      amgvari midgomebi socialur mecnierebaSi, romelic garkveuli azriT mediis midgomas iziarebs da acxadebs, rom adamianebis gamocdilebebi individualuri mniSvnelobisaa da auTenturia, bevr kiTxvas badebs. magaliTad, saidan miiReba gamocdilebebi? Tu Tqven xedavT erTferovnebas Tundac yvelaze intimur aRqmebSi, ese igi, socialur mecniers namdvilad aqvs aq samuSao.

      aRniSnuli modeliT “humanist” socialur mecniers SeuZlia ukritikod miiRos sayovelTao keTilSobiluri daSveba, rom adamianuri gamocdilebis aRqmebi Rirebuli da aqtualuria, rasac mivyavarT analitikur sizarmacemde - intervius monacemebis ganxilvisas.

 

jansaRi azri

     denzini (1970: 133-8) gvawvdis im “problemebis” CamonaTvals, romlebsac SeuZliaT “daamaxinjon” respondentebis pasuxebi:

·        respondentebi sxvadasxva interaqcionalur rolebs floben interviuerisagan;

·        “TviT-reprezentaciis” problema, gansakuTrebiT, intervius adreul etapebze;

·        “swrafwarmavali” urTierTobebis problemebi, romlebzec respondentebs naklebi warmodgena aqvT da amgvarad, “SeuZliaT sakuTar Tavze zRaprebis SeTxzva, rac realur faqtebs daamaxinjebs” (1970: 135);

·        gamocdilebis privatuli samyaroebis penetraciis sirTule;

·        interviuerisa da respondentis relatiuri statusi;

·        intervius “konteqsti” (mag., saxli, samuSao, saavadmyofo).

 

socialurma mecnierebma socialuri interaqciis Tvisebebi unda ikvlion da ara e.w. problemebi, romlebic “faqtebisa” da/an “gamocdilebebis” zusti raportirebis gzazea.

 

konstruqcionizmi

     maSin, roca pozitivistebi interviuerTa subieqtebTan interaqcias mkacrad gansazRvruli kvlevis protokolis farglebSi ganixilaven mxolod, xolo emocionalistebi Zalze mgrZnobiareni arian interviuebis dros zogadad subieqtebis interaqciisadmi, konstruqcionistebs ainteresebT, rogorc amas norman denzini (1970: 133) uwodebs, Tu ra procesi mimdinareobs “fokusirebuli interaqciisas”, romelic meore adamianis gamocdilebis “auTenturi” gagebis gzaze arsebul damatebiT faqtorad ki ar ganixileba, aramed, Tavad sruluflebian, damoukidebel Temad, romlis Seswavlac konstruqcionistebis mTavari amocanaa.

 

4.5.1 codnis tipi

      aRqmebi aramxolod samyaros warmoadgens, aramed, isini nawilia im samyarosi, romelsac aRweren. (hamersli da etkinsoni, 1983: 107)

 

emocionalistebi gvexmarebian davinaxoT is, rom intervius respondentebi aqtiuri mgrZnobieri subieqtebi arian, Tumca es ewinaaRmdegeba pozitivistur ritorikas imis Sesaxeb, rom aRqmebi “mxolod samyaros warmomdgeni” substanciebia. orive am midgomisagan gansxvavebiT, konstruqcionistebs ainteresebT imis dokumentireba, Tu rogoraa aRqmebi “im samyaros nawili, romelsac isini aRweren”.

      ras niSnavs es praqtikaSi? codnis is tipi, romelic Cven aq gvainteresebs aris is, Tu rogor aqtiurad qmnian intervius monawileebi mniSvnelobas.

      “aqtiuri intervius” Sesaxeb holStainisa da gubriumis Sexedulebis mixedviT, respondentis miRma myofi subieqti aramxolod gamocdilebis faqtebsa da detalebs flobs, aramed, pasuxisas maTi mowodebis procesSi konstruqciulad umatebs, gamoxSiravs da transformacias ukeTebs faqtebsa da detalebs. respondents gauWirdeba imis “dazianeba”, Tu ras warmoadgens igi sinamdvileSi - subieqturi Seqmnisas. (1997: 117)

interviuirebis amgvari midgomis uadresi mcdeloba ekuTvnis sikorels (1964), romlis mixedviTac, pozitivisturi “kargi teqnikis” Semcveli interviuireba sinamdvileSi Cvens siRrmiseul damokidebulebas avlens socialuri struqturebis yoveldRiur codnaze. rogorc igi wers, “is daxvewili stili, romelsac meTodologistebi warudgenen xolme axalbeda interviuers, ikiTxeba, rogorc sazogadoebis wevrTa Soris yoveldRiuri interaqciis Tvisebebi. amgvarad, “kargi da cudi interviuirebis” principebi SesaZloa aRviqvaT, rogorc socialuri interaqciis ZiriTadi Taviseburebebi, romlebic socialurma mecnierma unda Seiswavlos. (1964: 68)

      sikorelisaTvis meTodologistebis mier rekomendirebuli remidiebi socialuri samyaros codnidan aRmocendeba, romelic problematuri unda iyos. ufro metic, is “Secdomebi” romlebsac iZieben, sinamdvileSi dabrkolebebi ki araa socialuri kvlevisaTvis, aramed, socialuri interaqciis ZiriTad Tvisebebs asaxavs. sikoreli aRniSnavs, rom Cven unda viswavloT “Secdomis aRqma ara mxolod rogorc mwiri sandoobis mtkicebulebisa, aramed, agreTve, rogorc “normaluri” pirovnebaTaSorisi urTierTobebisa” (1964: 74)

      sikoreli exmaureba garfinkelis (1967) eTnomeTodologias mTeli Tavisi erTgvari SiSiT kvlevis aRmoCenebis “gasaocari, praqtikuli warmatebebis” gamo. orive maTganis, garfinkelisa da sikorelisaTvis amgvari aRmoCenebi refleqsurad “xedvisa” da “Ziebis” yoveldRiur procedurebs ukavSirdeba. sikoreli wers:

“interviueris Secdomisgan damoukideblad, sxvadasxva interviuerebma gansxvavebuli midgomebis gamoyenebiT urTierTmsgavsi pasuxebi miiRes sxvadasxva subieqtisagan. Semdeg erT-erTi ganmsazRvreli xdeba SekiTxva, Tu ra iyo invariantuli, an ufro sworad, rogor moxda invariantuli mniSvnelobebis komunikacia amgvari variaciebis miuxedavad.” (1964: 75)

sikorelisaTvis araviTari gansxvaveba ar arsebobs meTodologistebis, mkvlevarebisa da interviuerebis praqtikul unarebs Soris. yoveli maTgani Tanabradaa dainteresebuli imiT, rasac igi “mniSvnelobis sinqronizacias” uwodebs. yvela iyenebs “aSkarad xilul wesebs”, romlebic sayovelTao mimarTebebis, codnis wyaroebis, tipizaciis, miRebebis, adamianis sxva adamianebis winaSe daswrebis mowesrigebis wesebis da a.S. safuZvelze konkretuli konceptualuri sqemidan aRmocendeba. aRniSnuli gaziarebuli “jansaRi azris meqanizmebi, romlebic garemos azrs sZenen” (1964: 100) gansazRvrulia interviuebis Catarebisa da maTi analizisaTvis.

 

4.5.2 kvlevis mizani

      konstruqcionistebi iziareben eTnomeTodologistebis fokuss imaze, Tu rogor alageben adamianebi azrs imgvar situaciebSi, rogoricaa interviuebi. rogorc holStaini da gubriumi aRniSnaven “aqtiur interviusTan” mimarTebaSi, “respondentebis pasuxebi da komentarebi konkretulad fiqsirebuli wyarodan miRebul realur reportebad ar ganixileba, piriqiT, maT im kuTxiT ganixilaven, rogorc isini realobis aspeqtebs ageben interviuerTan mWidro TanamSromlobiT. mTavari fokusi mimarTulia am agebis procesisaken da ara imisaken, Tu ra aris nagebi. (1997: 127)

      amgvari midgomis miuxedavad, konstruqcionistebis umravlesobas surs aseve im mimarTebis SenarCunebac, rac magaliTad, emocionalistebisTvisaa yvelaze metad mniSvnelovani, anu fokusireba imaze, Tu ras amboben respondentebi imasTan erTad, Tu rogor amboben isini.

      adamianebis “gamocdilebebisa da cxovrebis” Seswavlaze aqcentirebiT zogierTi eTnomeTodologistis azriT, holStaini da gubriumi garkveulwilad swored emocionalisturi modelisaken gvabruneben ukan, Tumca, SeuZlia Tu ara saerTod interviuirebis monacemebs raime metis Tqma mniSvnelobis lokaluri konstruirebis garda, Zalze aqtualuri sakiTxia dRes socialur mecnierebaSi da mas konstruqcionizmis ori Zalze gansxvavebuli mimarTulebiT kritikisaken mivyavarT.

 

4.5.3 konstruqcionizmis kritika

 

SezRuduloba

     miuxedavad imisa, rom konstruqcionizmis mier orive danarCeni modelis, pozitivizmisa da emocionalizmis kritika SesaZloa Zalze macduri Candes, sakuTriv mas mravali problema da Seusabamisobebi axlavs Tan. sikorelis eTnomeTodologiuri pozicia misi socialuri interaqciis TaviseburebebiT SesaZloa ganxilul iqnas, rogorc SeswavlisaTvis sxva danarCeni realobis uarmyofeli, garda Tavad interviusi.

      mravali intervius mkvlevari daiCivlebda, rom sikorelis eTnomeTodologiiT Sepirobebuli koncefciis kvaldakval SesaZlebelia mxolod intervius monawileTa sasaubro unarebze fokusireba vidre im Sinaarsze, romelsac isini gadmoscemen iseve, rogorc maT mimarTebaze samyarosadmi intervius farglebs gareT.

      ori pasuxi iqna gacemuli am kritikaze. eTnomeTodologiisadmi keTilganwyobili mkvlevarebi acxadeben, rom amgvari midgoma mxolod imisi aRmoCeniskenaa mimarTuli, rom intervius monawileTa mizezobrivi monawileobis Sinaarsi daadginos. amasTan, intervius saubris ormxrivi warmoebisas Cven Zalze bevri ramis Tqma SegviZlia am saubris Sinaarsze Cvenis mxridan yovelgvari Cveneuli azris zemoqmedebisa da dialogis SinaarsSi mniSvnelovani monakveTebis gamoyofis gareSe.

      aRniSnuli midgomis sapirispirod, bevri konstruqcionalistis azriT, modelis “SezRudulobaze” saubari samarTliania. isini acxadeben, rom sruliad SesaZlebelia orive formis (rogor?) da (ra? – Sinaarsobrivi) kombinireba. holStaini da gubriumi am Sexedulebis aRiarebuli damcvelebi iyvnen. isini saubrobdnen “rogor?” da “ra?” SekiTxvebis kompleqsuri SemuSavebisa da respondentebisaTvis maTi erToblivad dasmis aucileblobaze.

     

SeuTavsebloba?

     holStainisa da gubriumis Tanxmobadi pasuxi konstruqcionizmis “SezRudulobaze” garkveulwilad Riad tovebs maT sxvagvari kritikisaTvis. aris Tu ara “ra?” tipis SekiTxvebi upiratesad damaxasiaTebeli emocionalistebisa da pozitivistebisaTvis?

Tu asea, iqneb konstruqcionistebi is mkvlevarebi arian, visac surT intervius monacemTa gamoyeneba sinamdvileSi arsobrivad emocionalistebisa da pozitivistebis tipiuri SekiTxvebisaTvis pasuxis gasacemad ubralod Cveni ukan, warsulis poziciebze dabrunebiT?

      es gaxlavT Zalze mniSvnelovani da kompleqsuri sakiTxi, romelsac martivi pasuxi ar aqvs.

 

4.9 sami modeli: reziume

 

4.9.1 intervius monacemTa Rirebuleba

     pozitivistebi amtkiceben, rom winaswar Semowmebuli, standartizebuli SekiTxvebi kvlevis sandoobis xarisxis amaRlebis saSualebaa. TumcaRa, rogorc emocionalizmi, aseve konstruqcionizmi eWvqveS ayenebs im monacemebis faseulobis sakiTxs, romlebic miRebulia standartizebuli kvleviTi stilis interviuebidan.

      zogierTi konstruqcionalisti, magaliTad, glasneri da mileri miiCneven, rom adamianebis kulturuli samyaroebi gacilebiT kompleqsuria, vidre pozitivistTa umravlesobas SeuZlia maTi amowurva. Sesabamisad, am mkvlevarebs arasakmarisad miaCniaT intervius ganrigis ubralod winaswari Semowmeba ramodenime respondentisaTvis momzadebuli SekiTxvebis dasmiT da isini respondentebze sistematur dakvirvebas gvTavazoben TviT intervius dawyebamdec.

      eTnomeTodologistebs saqme ufro Sors mihyavT da isini iSviaTad iyeneben intervius meTodebs monacemebis Sesagroveblad. amis nacvlad, eTnomeTodologistebi koncentrirdebian sufTa “bunebrivad mimdinare” plastebze, romlebsac isini akvirdebian da/an iweren piradad.

      aucileblad unda aRiniSnos, rom intervius monacemTa Rirebulebis kritika gaucnobiereblad iziarebs ufro metad tradiciuli midgomebis debulebas.

rogorc hamersli da etkinsoni (1983) aRniSnaven, “bunebrivad Segrovebadi monacemebi” garkveuli azriT – “naturalisturia”, xolo naturalizmi gaucnobiereblad da auRiareblad eTanxmeba pozitivizms imasTan dakavSirebiT, rom saukeTeso monacemebi raRacnairad mxolod isinia, romlebsac “adamianis xeli ar Sexebia”, anu – neitraluri, upiratesobiTi mimarTebebisagan Tavisufali da reprezentatiuli. zog SemTxvevebSi naturalistebi garkveulwilad pozitivisturi programis memkvidreebi arian, romlebic gansxvavebul meTodebs iyeneben upirobo “simarTleebis” dasadgenad da misaRwevad.

amgvarad, bunebrivad Segrovebadi monacemebis siZlieris miuxedavad, namdvilad ar aris aralegitimuri sakuTari kvleviTi interviuebis momzadeba da ganxorcieleba. am SemTxvevaSi yvelaferi damokidebulia swored statusze, romelic am tipis interviuebiT Segrovebuli monacemebis Sesabamisi unda iyos.

 

4.9.2 “sinamdvile” intervius monacemebis Sesaxeb

      erTi mniSvnelovani mimarTuleba, romelic pozitivistebsa da emocionalistebs konstruqcionalistebisagan ganasxvavebs aris is, Tu ramdenad ganixilaven interviuebs sworxazovan raportebad sxva realobis Sesaxeb, an ramdenad zomierad xorcieldeba maTi sakuTari struqturebis raportingi da gamosaxva.

      yofili “eqsternalisturi” poziciis mixedviT, interviuebi principSi gare realobebis amsaxvel raportebad ganixileba. pozitivistebis erTaderTi piroba – mkacri protokolis farglebSi dakvirvebaa. emocionalistebisaTvis ki piroba gaxlavT is, rom interviuerma unda scados preziumirebuli Zalauflebis disbalansis daZleva Tavis respondentTan.

      “internalisturi” poziciis Tanaxmad, interviuebi saintereso monacemebs warmoadgenen. Tumca, aRniSnuli monacemebi interpretirebad procedurebs an sasaubro praqtikebs asaxaven, romlebic saxezea orive subieqtis – interviuerisa da respondentis araverbaluri moqmedebebisa da sxva qcevebis ganxorcielebis dros (beikeri, 1982).

      konstruqcionizmSi garkveuli daZabulobaa intervius monacemTa internalistur da eqsternalistur versiebs Soris; anu, sxvagvarad rom vTqvaT, magaliTad, mileri da glasneri ar arian Rrmad darwmunebulni, rom interviuebi sufTa adgilobrivi movlenebia, an rom isini asaxaven eqsternalur (gare) realobebs.

      es dava naTlad Cans intervius monacemTa SerCevadobisa da gacxrilvis sakiTxTan dakavSirebiT mkvlevarTa diskusiebisas.

      gacilebiT saintereso tendenciebs moicavs magaliTad, konstruqcionizmi, romelic mianiSnebs, rom intervius pasuxebis mxolod “namdvilia” da “namdvili ar aris” raportebiT mosmena realobaSi ar gvWirdeba da isini mxolod perspeqtivebis an moraluri debulebebis amsaxvelad SegviZlia aRviqvaT.

      intervius “aRqmis” realobis dacva da gageba mravali konstruqcionistis centraluri principia.

      mkvlevari uaiTi Zalze saintereso magaliTebis saSualebiT gvaCvenebs imas, rom respondentebis aRqmebis praqtikulad mecnieruli ganacxadebis saxiT ganxilva yovelTvis araa aucilebeli. es uaiTs ubiZgebs dasvas SekiTxvebi respondentebis aRqmaTa mizezobrivi safuZvlebis Sesaxeb Tavis naSromSi – “movlenebi da pirovnebaTaSorisi urTierTobebi, saidanac (isini) warmoiqmneba”; 1980: 117.

      erT-erTi mTavari SekiTxva interviuebis raportTa “namdvilobis” Tu situaciuri naratiulobis arsis Sesaxeb ori dakvirvebis Taobaze saubris saSualebas iZleva.

      pirvelia is, rom yvelaferi damokidebulia Cvens – mkvlevarTa lokalurad wamoWril miznebze. zog SemTxvevaSi, rogorc magaliTad beikeris naSromSia warmodgenili, azri aqvs mocvad koncentrirebas intervius saubris lokalur an situaciur xasiaTze. magaliTad, pacientTa kmayofilebis kvlevebSi, namdvilad nayofieria potenciurad “namdvili” – “ar aris namdvili” raportingis Catareba, xolo, zog mkvlevars, magaliTad, milerisa da glasneris, an holStainisa da gubriumis “ormagi” midgomis gamoyenebac SeuZlia.

      meore dakvirvebis mixedviT ki, romelic baruxisa da beikeris kvlevebs ukavSirdeba, Tuki Cven am mkvlevarTa msgavsad, intervius saubris lokalur xasiaTze movaxdenT fokusirebas, maSin Sinaarsze dominantur formaze fokuss miviRebT. TumcaRa, am midgomas kvlav polaruli xasiaTis diskusiis wamoWramde mivyavarT. adamianebis erTmaneTTan saubris analiziT mkvlevarisaTvis namdvilad misawvdomi xdeba kulturuli samyaro da moraluri debulebebis miseuli Sinaarsi. amgvari pozicia axasiaTebs swored garfinkelis (1967) mosazrebas imis Sesaxeb, rom aRqmebi im samyaros nawilia, romelsac isini aRweren.                              

 

                    

How to Write Good Research Paper ( Video) პრაქტიკული კვლევისთვის


Qualitative and Quantitive Research. Video.


რეკომენდირებული ლინკები და ინტერნეტ გვერდები. ვიდეო ლინკები

https://explorable.com/quantitative-and-qualitative-research

http://www.snapsurveys.com/qualitative-quantitative-research/
http://www.snapsurveys.com/blog/what-is-the-difference-between-qualitative-research-and-quantitative-research/
http://www.bl.uk/bipc/resmark/qualquantresearch/qualquantresearch.html
http://www.simplypsychology.org/qualitative-quantitative.html
http://www.aiuniv.edu/blog/october-2012/qualitative-vs-quantitative-research
http://www.marketingdonut.co.uk/marketing/market-research/qualitative-or-quantitative-which-method-is-for-you-
http://www.sal.tohoku.ac.jp/ling/corpus3/3qual.htm
http://www.regentsprep.org/regents/math/algebra/AD1/qualquant.htm
http://wilderdom.com/research/QualitativeVersusQuantitativeResearch.html
http://atlasti.com/quantitative-vs-qualitative-research/
https://www.youtube.com/watch?v=MlU22hTyIs4

Books recomended

Political Science Research Methods in Action


ISBN9780230367753
Publication DateJuly 2013
FormatsHardcover Ebook (PDF) Ebook (EPUB) 
PublisherPalgrave Macmillan
Series Research Methods Series
What are the common challenges that researchers face when designing and performing research? What are the choices and trade-offs that social scientists encounter when seeking to implement a fascinating idea? This volume brings together world-leading scholars from a range of political research methodologies and sub-areas in order to show how they have dealt with these challenges during the research process. Looking at every stage of the research process, Political Science Research Methods in Action showcases common problems that affect diverse research approaches and shows how they were encountered and resolved. Aiming to help researchers – whether new or experienced – to take control of their research, this volume brings the research process to life and shows how actual research is 'done' within the frameworks of core methodological principles that guide research design.

Political methodology

                                Political Research Methodology: the Graduate Level

The Department of Political Science offers a strong and rigorous set of methodological courses designed to both broaden and deepen the “toolkits” of our graduate students in preparing them to both consume and produce original research requisite of a PhD degree. Most of the departmental faculty contributes to the Political Methodology component of our graduate program via courses, service on departmental committees, or informal means.
The department’s faculty possess research and teaching interests in the following areas: social scientific inquiry and research design; qualitative methods; elementary and mathematical statistics; linear regression analysis; limited dependent variable regression models; measurement and causal models; longitudinal analysis; panel regression models; time series analysis; social choice theory; decision theory; and game theory. The departmental faculty possesses a strongly held shared belief that our graduate students’ methodological training is one of our most important professional responsibilities as both teachers and mentors.
Our core courses in political research methodology are designed to ensure that all of our graduate students have acquired a sound basic knowledge of political methodology that is necessary for attaining success in a political science doctoral program.
Students seeking additional training in political methodology can take courses in a variety of topics covered by department faculty (subject to course availability), ranging from qualitative methods to longitudinal analysis to game theory. The department also offers a short course covering the mathematical and statistical tools commonly employed by political scientists (PS 2000: Mathematics for Political Scientists) held on Monday-Thursday the week prior to the start of the Fall semester and is a prerequisite for all advanced Political Methodology course offerings. This course covers topics pertaining to a review of elementary algebra, basic probability theory, matrix algebra, differential and integral calculus, continuous probability distributions, and constrained optimization techniques.http://www.polisci.pitt.edu/fields-study/political-methodology

Wednesday, 28 January 2015

მონაცემთა აღწერილობა


13. monacemTa aRweriloba: tabulebis (cxrilebis),

diagramebis, histogramebis ageba


problema, romelsac Cven gamokvlevis am nawilSi vayenebT, mdgomareobs imaSi, rom saukeTeso saxiT warmovaCinoT Cveni samuSaos Sedegebi. Cven unda vipovoT naTeli, mokle, zusti stili, romelic obieqturad asaxavs monacemebs. amave dros Cven unda davexmaroT sxva mkvlevarebs gaigon mniSvneloba an mniSvnelovneba imisa, rac Cven gavarkvieT. sxvagvarad rom vTqvaT, Cven gvinda warmovaCinoT Sedegebi ise, rom is iyos advilad gasagebi. nawilobriv es damokidebulia statis­tikuri analizis gamoyenebaze, romelsac Cven ganvixilavT Semdeg TavSi. magram monacemTa swori interpolaciis warmateba damokidebulia sqema­turi da grafikuli masalis xarisxze, cxrilebisa da diagramebis warmatebul arCevaze, maT gakrveul (mkafio) da naTel agebulebaze.

monacemTa sqematuri da grafikuli aRwerilobis tipebis mraval­ferovneba (mravalsaxeoba) mniSvnelovania da Cven ar SegviZlia SevCerdeT yvelaze an imaTze, romlebic gansakuTrebiT xSirad gvxvdeba. ukeTesia, SeviswavloT ramdenime tipiuri magaliTi. Cven ganvixilavT im wyalqveSa qvebs, romlis Sesaxeb aucilebelia vicodeT rogorc kiTxvis, ise cxrilebis, grafikebis da a.S. momzadebisas. Cven SevexebiT iseT sakiT­xebs, rogoricaa: `rodis unda gamoviyenoT grafikebi? ra aris ukeTesi: cxrili Tu sqema? rogor gamoiyureba cxrili, sqema, diagrama (rogoria maTi struqtura)? rogor SeuZlia maT dagvexmaros sqematuri da grafi­kuli gamosaxulebis masalis gagebaSi?


CamonaTvalTa cxrili

daviwyoT am problemebis Seswavla TqvenTvis ukve nacnobi Camona­TvalTa cxrilidan. CamonaTvalTa cxrili _ es aris kvleviTi monace­me­bis ubralo warmodgena cxrilis saxiT, romelic arsebiTad warmoadgens CamonaTvals. mag. cxrili 13.1. ajamebs amomrCevelTa xmebs demokratebis sasargeblod saprezidento arCevnebze da maT rasobriv kuTvnilebas 1960-1976ww. cxrilis TiToeuli sveti warmoadgens calkeul cvlads (sul oTxi cvladia). is faqti, rom (gv. 375) cxrilSi mocemulia wlis cvladi, romelic ganlagebulia pirvel svetSi, gansazRvravs monacemTa gadmo­cemas TanmimdevrobiT. Tanmimdevroba gvkarnaxobs, rom cxrili agebulia ise, rom vupasuxoT kiTxvas: rogor icvleboda amomrCevelTa xmebi demokratebis sasargeblod saprezidento arCevnebze.

cxrili 13.1.-Si ilustrurebulia cxrilis agebis zogierTi wesi.

cxrili 13.1.

TeTr da Savkanian amomrCevelTa xmebi demokratebis

sasargeblod 1960-1976 w.w., %*

wlebi
demokratebis
xmebi
TeTrkaniani
demokratebis xmebi
Savkaniani demokratebis xmebi
1960
1964
1968
1972
1976**
50
61
43
40
51
49
59
38
34
48
68
94
58
89
83


* _ monacemebi aziidan, espaneTidan da sxva. marTalia, zangebi, ara­TeTrkanianebi arian monacemTa nakrebSi, romliTac agebulia cxrili, magram amJamindeli analizidan gamoricxulia.

** _ 1976 wlis monacemebi dafuZnebulia samecniero-kvleviTi kompa­niis prognozebis winaswar analizze.

wyaro: am cxrilis monacemebi aRebulia samecniero-kvleviTi kompa­ni­is prognozebis mimoxilvidan, romelic gamoicema oTx weliwadSi erTxel.

yvela cxrili unda iyos TanmimdevrobiT danomrili. soliduri naSromebSi ramdenime danomrili nawilebiT (dusertaciaSi an mraval­Tavian wignSi) es nomrebi unda gamoiyurebodes rogorc cxrili 3.1, 3.2  da a.S. an cxrili III.1, III.2 da a.S. mcire zomis SromebSi sakmarisia numeracia erTi cifriT (cxrili 1, cxrili 2). Tu erT da imave SromaSi cxrilebi mocemulia grafikebTan, sqemebTan da sxva ilustrirebul masalasTan, maSin isini inomreba cal-calke, grafikuli gamosaxuleba gamoisaxeba mag., naxati 1 an naxati 3.1.

TiToeul cxrils unda hqondes saTauri, romelic zustad unda asaxavdes warmodgenili monacemebis Sinaarss. saTauri mkiTxvels unda aZlevdes sakmao informacias, rom gadawyvitos, detalurad gaecnos cxrils Tu ara. mag., cxrili 13.1.-sTvis saTauri: `monacemebi, romlebic asaxavs demokratebis xmebs 1960-1976ww. (gv. 376), monawileobda naxevarze meti amomrCeveli da Savkanianma amomrCevlebma meti xma misces, vidre TeTrkanianebma~ (Seusabamoa, Seuferebelia).

zogadad, saTauri unda asaxavdes ZiriTad cvalebadobas, romelTa Sesaxebac am cxrilSi aris monacemebi. im SemTxvevaSi, rogorc 13.1. cxrilSi aris monacemebi, romelic moicavs gansazRvrul dros, es periodi unda iyos saTaurSi. Tu cxrili mTlianad an nawilobriv Sedgenilia sxva wyaros monacemebis mixedviT, mis qveS unda iyos Semowmebuli maTematikuli wyaro.   

ganmartebiTi miTiTebebi cxrilSi unda aRvniSnoT varskvlaviT an sxva simboloebiT saTauris Semdeg. pirveli miTiTeba (miniSneba), rome­lic exeba cxrilis nawils (Semdeg miniSneba) aRiniSneba pirdapir cxrilSi. miniSneba cxrilis Semdeg moTavsdeba, Semdeg saxeldeba wyaro.

ra unda gvaxsovdes cxrilis Sedgenisas?

1. cxrilis nomeri da saTauri unda movaTavsoT gverdis centrSi an mis marjvena nawilSi da cxrilis odnav zemoT. meore varianti _ movaTavsoT TiToeuli cxrili calkeul gverdze, teqstis im nawilSi, sadac saubaria cxrilze, gamotoveT xazi, dabeWdeT aq _ cxrili 1 didi asoebiT gverdis centrSi, gamotoveT kidev xazi da gaagrZeleT teqsti. orive SemTxvevaSi gareTa sazRvrebi aRniSnoT ori xaziT, SigniTa _ erTiT.

2. Tu SesaZlebelia, moveridoT vertikalur xazebs cxrilis Sig­niT.

3. saTaursa da cxrils Soris saWiroa gamovtovoT ori xazi. kiTxvis gaadvilebis mizniT SeiZleba gamovtovoT erTi xazi. katego­riebis saTaurebi SeZlebisdagvarad mokled unda asaxavdes cvladebs da sidideebs, magram sakmarisad, rom monacemTa mniSvneloba iyos naTeli.

gamocdileba gviCvenebs, rom teqstSi yvela cxrils unda hqondes erTgverdiani ganmarteba. ganmarteba ubralod ar unda imeorebdes cxrilis Sinaarss. cxrilebi ar unda gadavtvirToT cifrebiT da sxva raodenobrivi terminebiT, Tumca zogjer SesaZlebelia maTi (gv. 377) gamoyeneba. ukeTesia cxrilis ganmartebebi naTels hfendes urTierTkavSirebs da mkiTxvelkis yuradRebas miapyrobdes ZiriTad da ara umniSvnelo daskv­nebze. es ganmartebebi SeiZleba gamoviyenoT imisaTvis, rom statistikuri testebis Sedegebs gavukeToT komentireba cxrilis monacemebis safuZ­velze (ix. Tavi 14-16).

Cvens magaliTze dawvrilebiTi ganmarteba SesaZlebelia Seexos saerTo dones da cvlilebebs demokratebisadmi xmis micemis Sesaxeb aRniSnul periodSi da SedarebiTi roli TeTri da Savkaniani amomrCevlebisa. isini SeiZleba Seexos yvela SemCneul msgavsebasa da gansxvavebas. gansakuTrebiT SeiZleba ganvixiloT sakiTxebi cvaleba­dobasa da mudmivobaze (Tuki aseTi arsebobs) cvalebadi variaciebis xasiaTSi, yvela aRniSnul gadaxraSi monacemebi, aseve wyaros saime­doobaSi, saidanac amoRebulia es monacemebi (gv. 378).


wrfivi diagrama

zogjer cxrilebi SeiZleba SevcvaloTYufro martivi da TvalsaCino grafikiT. arsebobs uamravi saSualeba, magram maT Soris yvelaze martivia wrfivi diagrama. wrfivi diagrama aerTianebs yvela mniSvne­lobas erTi xaziT da gvaZlevs SesaZleblobas SevadaroT mniSvnelobebi sxvadasxva xazebis gavlebiT, romlebic gansxvavdeba feriT an gamo­saxulebis maneriT.

diagramaze erTi SexedviT SegviZlia vTqvaT, rom 1960-76ww. demo­kratebs misces saerTod 40-60% xma, rom 1960, 64, 76w.w. maT xma ufro meti misces vidre 1968w. da 72w., TeTrkanianebis xmebi praqtikulad Seefardeba saerTo monacems (TeTrebi gamodiodnen partiidan 1968 da 72w., magram da­brundnen 1976w.) (gv. 378).

zangebis aqtivoba mudmivia da araa damokidebuli partiis warma­tebebsa da Cavardnebze. zogierTi detali cxrilSi ufro TvalnaTelia. mag., diagramaze Zneli SesamCnevia xmebis 50% 1960w. da 51% 1976w.

grafikebi unda gavaformoT iseve, rogorc cxrilebi. TiToeul naxats unda hqondes Tavisi nomeri da zusti saTauri. horizontaluri da vertikaluri RerZi aucilebelia aRvniSnoT da yuradRebiT davakvirdeT, rom TiToeuli sworad da danamdvilebiT Skalirebulia. vertikaluri RerZis dasaxeleba unda movaTavsoT misi gradaciis zemoT. horizontaluri RerZis dasaxeleba diagramis zemoT. Tu horizontaluri RerZis gradacia wlebia, damatebiTi dasaxeleba araa saWiro (Cven magaliTze) Tu ramdenime xazi, maSin diagramis qvemoT vaTavsebT gasaRebs (punqtuaciuri aRwera), Tu aucilebelia, diagramaze SeiZleba movaTavsoT damatebiTi ganmartebiTi testi (gv. 379).

advilia diagramis wakiTxva, roca xazebis raodenoba minimaluria. magram zogjer erT diagramaze SeiZleba iyos ramdenime cvladi mona­cemi. maSin diagrama rac SeiZleba didi unda iyos. Tu xazebi ikveTeba, xazebi unda iyos sxvadasxvanairi gamosaxulebis. gansakuTrebiT xSirad gamoiyeneba Semdegi xazebi:  

________________________

_ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _

. ______ . ______ . ______ .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

_______________________

_______________________

                  (gv. 380).


seqtoruli diagrama da histograma


rogorc CamonaTvalTa cxrili, aseve xazovani diagrama kargia informaciis aRweris da Sejamebis mizniT. monacemTa mcire cvlilebebis SemTxvevaSi SesaZlebelia gamoviyenoT grafikuli xerxi cifrebis analizisa da interpretaciisaTvis. mag., Cven gvainteresebs Savkanianebis da TeTrkanianebis SedarebiTi zemoqmedeba prezidentobis kandidatebis warmatebaze demokratiuli partiis mxridan. Cven gvainteresebs kiTxva, vis daxmarebas (TeTrkanianTa da SavkanianTa) aqvs meti zemoqmedeba demokratebis gamarjvebaze. marTalia Tu ara, rom Savkanianma amomr­Cevlebma moiyvanes jimi karteri TeTr saxlSi 1976w. problemis gamar­ti­vebis mizniT warmovidgenT, rom yoveli xuTi amomrCevelTa kompaniidan, romelsac Cven ganvixilavT, 90% iyo TeTrkaniani, 10% _ zangi. eleqto­ratis zogierT nawils warmoadgenen azielebi da laTinoamerikelebi (gv. 380). Tu SevajerebT amas cxril 13.1-Tan, Cven SegviZlia warmovadginoT amomrCevelTa xmebis komponentebi yvela arCevnebze proporciis saxiT.

rac Seexeba 1976 w., Cven viciT, rom 98% TeTrkaniani amomrCvelebisa xmas aZlevdnen demokratebs da 90% yvela amomrCevlebisa iyo TeTr­kaniani. aviRebT 48%-s 90%-dan, miviRebT, rom 43,2% yvela amomrCevlisa iyo TeTrkaniani (demokratebis amomrCevlebi). aseve zustad viciT, rom 83% Savkaniani amomrCeveli mxars uWerda demokratebs, 10% yvela amomrCevlisa iyos Savkaniani. viRebT 83%-s 10%-dan da vRebulobT, rom 8,3% amomrCevelTa iyo Savkaniani. erTad es cifrebi warmoadgens 51,5% yvela amomrCevels. maT mxari dauWires demokratebs 1976w2.

gavagrZeloT Cveni gamoTvlebi. Cven viciT, rom Savkaniani da TeTrkaniani amomrCevlebi 1976w. yvela amomrCevlis 51,5% iyo. rogoria mxardamWerTa prioriteti. es rom gavigoT, ubralod yvela cifrs gavyofT 51,5%-ze (43,2 : 5,1 da 8,3 : 51,5) da miviRebT, rom 1976w. 84% xmebisa demokratebis sasargeblod misces TeTrkanianebma, xolo 16% _ Savka­nia­nebma. msgavsi gamoTvla yvela momdevno arCevnebze gviCvenebs, rom Savkanianebis xmebi Sesabamisad Seadgenda 13, 15, 20 da 23%. 1960, 1964, 1968 da 1972 ww. TeTrkanianebi ki Sesabamisad Seadgenda 87, 85, 80 da 77%. es cifrebi SeiZleba gamovxatoT seqtoruli diagramiT.


seqtoruli diagrama _ iseTi naxatia, romelzec wre warmoadgens gansazRvrul erTianobas da dayofilia segmentebad, rom aCvenos yvela nawilis wili. 13.3 naxatze yvela wre miuTiTebs demokratebisaTvis xmis mimcem pirTa 100%, daStrixuli nawili ki _ Savkanianebis wils.

miaqcieT yuradReba imas, rom saTauri da SeniSvnebi Sesrulebulia da ganTavsebulia ise, rogorc nax. 13.1. da weli miTiTebulia yvela wris qvemoT. procenti SeiZleba miTiTebuli iyos diagramis SigniT an mis gareT. anbanis asoebi diagramis yvela elementis qvemoT uadvilebs mkvlevars diagramis aRweras testSi, mkiTxvels ki _ am diagramis gage­bas.

naxatze SexedvisTanave TvalSi gvxvdeba Savkaniani amomrCevlebis raodenobis zrda 1960-1972 w.w. (Sesabamisad 13% - 23%) da 1976w. Savkaniani amomrCevlebis ricxvis Semcireba. am cifrebis gamoyenebiT Cven SeiZleba SevekamaToT mosazrebas, rom jimi karteri zangebma moiyvanes kabinetSi? piriqiT, is ar iyo damokidebuli zangebis mxardaWeraze.

samwuxarod seqtorul diagramebsac SeuZliaT Segviyvanon Secdo­maSi. amomrCevelTa raodenoba demokratebis sasargeblod icvleba arCev­nebidan arCevnebamde (50% erT wels, 61% - momdevno wels) maSin, roca wris zoma diagramaze ar icvleba. imisaTvis, rom viyoT ara mxolod zustni, aramed srulnic, diagramebi unda icvlebodes zomebSi amomrCevelTa saerTo raodenobis Sesabamisad.

magram sxvadasxva zomis seqtoruli diagramebis vizualuri inter­pretacia gaZnelebulia. adamianebs ubralod ar SeuZliaT amis keTeba. garda amisa, aseT diagramebs SeuZliaT gaaqarwylon Cveni gamokvlevebis efeqturi Txroba. amitom unda vipovoT sxva gza. Tumca seqtoruli diagramebi Zalian gamosadegia. Cven unda gvesmodes monacemebi, romlebic devs grafikuli gamosaxulebis safuZvelSi da Cven unda viyoT darwmunebulni, rom grafika asaxavs monacemebs swored im aspeqtSi, romelSic Cven mas viyenebT (anu kvleviTi sakiTxebis konteqstSi, maga­li­Tad imisaTvis, rom gagvego Savkaniani amomrCevlebis gamudmebuli zrda demokratiul koaliciaSi).

Tu davubrundebiT dasmul problemas, Cven unda vipovoT alter­na­tiuli grafikuli saSualeba, romelic gviCvenebs Savkaniani amomrCev­lebis wils garkveuli wlis ganmavlobaSi, amave dros gaiTvaliswinebs amomrCevelTa saerTo raodenobis cvlilebebs. erTaderTi aseTi saSualebaa svetebis histograma.

svetebis histograma _ es aris grafikuli gamosaxuleba, romelSic simaRle da zogjer sisqe svetebisa gamoxatavs dakvirvebas erT da ramdenime cvladze. histogramaze aRwera ganlagebulia naxatis zemoT. zogjer (gv. 383) histogramebs ganalageben ara vertikalurad, rogorc es 13.3. naxatzea, aramed horizontalurad furclis marcxena mxares. aseT SemTxvevaSi aRwera unda movaTavsoT naxatis qvemoT an marjvniv.

Text Box: demokratebze micemuli xmebi, % 













naxati 13.3. segmenturi histograma: demokratiuli koaliciis rasobrivi Semadgenloba 1960-1976w.w.


naxati 13.3. Savkaniani amomrCevlebis xmebis raodenoba diagramaze daStrixulia. svetebis sxvadasxva zomisaa, imis mixedviT, Tu ra raodenobis xmebi aqvT miRebuli demokratebs. maTi wili Cans RerZis masStabiT. am naxatiT miRebuli STabeWdileba gansxvavdeba seqtoruli diagramisagan. Cven aq vxedavT, rom Savkanian amomrCevelTa xmebis raodenoba meryeobda, es xdeboda SedarebiT viwro zRvarSi. TeTrkanianTa xmebis raodenoba aRmoCnda ufro cvalebadi, rac dakavSirebulia partiis warmatebasTan. Tu davubrundebiT Cveni gamokvlevis kiTxvas: visi mxardaWera (TeTr Tu SavkanianTa) ufro mniSvnelovania demokratebisaTvis, Cven axla SegviZlia vupasuxoT: orive mxare, oRond Taviseburad. Savkaniani amomrCevlebi Seadgenen SedarebiT mcire, magram yovelTvis mniSvnelovan mxardamWerTa bazas, romelic (gv. 384) SeiZleba aRmoCndes gadamwyveti situaciaSi, rodesac Tanabaria xmaTa raodenoba `mxardamWerebi da mowinaaRmdegeebi~. TeTrkanianebi ufro naklebad saimedoa, Tumca raodenobrivad bevrni arian. amitom maTi mxardaWera ufro mniSvnelovania. sxvagvarad rom vTqvaT, TeTrkanianT roli gadamwyvetia gamarjvebis misaRwevad an demokratebis kandidatebis damarcxebaSi. zanebi praqtikulad yovelTvis exmarebian partias, magram yovelTvis ar arian gadamwyvetni. monacemebi 13.2. naxatze igivea, magram am SemTxvevaSi ufro srulia. daskvnebi am SemTxvevaSi ufro Rrmaa da Cven ufro gvakmayofilebs.


ormxrivi histograma


politikur literaturaSi xSirad gvxvdeba ormxrivi histograma. ormxrivi histograma _ es aris ori mimarTulebiT mdebare grafiki. gamoiyeneba imisaTvis, rom aCvenos normis meryeoba, gamoxatulia cemtraluri xaziT. aseT naxatze centraluri xazi _ es saSualo (gasaSualoebuli) raodenobaa TeTrebisa, romlebic xmas aZlevdnen demokratebs 1960-1976w.w. gamoxatulia %-Si (46%).


urTierTdakavSirebul (urTierTSekavSirebul) niSanTa cxrili

cxrilis es forma gavrcelebulia Tanamedrove politologiur formaTa Soris.

cxrili 13.2.

rasobrivi gansxvavebebi saprezidento arCevnebze 1964w., %

rasobrivi
kuTvnileba
kandidatebis xmebi
demokratebidan
respublikelebi
sul
ricxvi


%
SemTxvevebi
TeTrebi
Savkanianebi
yvela amomrCeveli
59
94
61
41
6
39
100
100
100
1350
150
1500


cxrili 13.3.

rasobrivi gansxvavebebi saprezidento arCevnebze 1972w., %


xmis micema
kandidatze
rasobrivi kuTvnileba
TeTrebi
Savkanianebi
yvela amomrCeveli
demokratebidan
respublikelebidan
sul, %
SemTxvevaTa ricxvi
34
66
100
1350
89
11
100
150
40
60
100
1500


(gv. 387)

formatiTa da struqturiT urTierTdakavSirebuli niSnebis cxrili waagavs CamonaTvalTa cxrils, magram SinaarsiT gansxvavdeba misgan.  urTierTdakavSirebuli niSnebis cxrili umetesad dafuZnebulia varaudebze da agebulia ise, rom gaaadvilos CamonaTvalTa urTierTkavSiris Seswavla. cxrili 13.2. ajamebs urTierTkavSirs rasobriv kuTvnilebasa da 1964w. prezidentis arCevnebs Soris. cxrili 13.3 ajamebs igive monacemebs 1972w. orive SemTxvevaSi mocemulia 1500 amomrCevlis hipoTezuri kvlevebi. cxrilebi agebulia ise, rom SevZloT SeviswavloT hipoTeza, Tu ratom aRniSnul wlebSi Savkaniani amomrCevlebi raRaca mizezebis gamo ufro xSirad xmas aZlevdnen demokratebs, vidre TeTrebi.

gadaTvlis TiToeul punqts cxrilSi ewodeba grafa. TiToeuli cxrili Seicavs oTx grafas. cxrilebSi SeiZleba iyos rigebi da svetebi. Tu TiToeuli rigi warmoadgens erTi cvladis gansazRvrul mniSvnelobas, TiToeuli sveti _ meore cvladis mniSvnelobas, e.i. cxrili 13.2. da 13.3. SeiZleba CaiTvalos 2x2 cxrilebad, radganac orive Seicavs 2 rigs da 2 svets.

urTierTdakavSirebuli cxrilebi aigeba ise, rom damoukidebeli da ganmartebiTi cvladebi jamdeba. Cvens SemTxvevaSi aseT cvlads warmoadgens rasobrivi kuTvnileba. es niSnavs imas, rom Tu cvxrili Seicavs procentul ganawilebas, maSin isini dafuZnebuli iqneba 100% Sedegze damoukidebeli cvladze. mag., cxrili 13.2. amtkicebs, rom 1964w. TeTrkanianTa 59% xmas aZlevda demokratebs, magram ara imas, rom 59% demokratebis amomrCevelTa iyvnenYTeTrkanianebi. cxrili I xazze jamdeba procentuli monacemebi yvelasaTvis (100%) TeTri amomrCevlebis, me-2 xazze yvela Savkanian amomrCevelze, me-3 xazze _ yvela amomrCevelze. sveti `SemTxvevaTa raodenoba~ ajamebs respondentebis raodenobas (gv. 388). am svetis monacemebi gansazRvravs sixSiriT ganawilebas. cxrilSi mdebareobis amo mas uwodeben marginalurs.

cxrilebis Seswavlis dros zogadad SeiZleba vTqvaT, Tu ramdenad adastureben monacemebi hipoTezas. mag. 13.2. da 13.3. cxrilidan naTelia, rom Savkaniani amomrCevlebi mudmivad xmas aZlevdnen demokratebs, vidre TeTrebi. 1972w. Savkanianebma meti xma misces demokratebs, maSin roca TeTrebi _ respublikelebs. 1964w., roca orive jgufi xmas aZlevda demokratebs, Savkanianebi ufro saimedo sayrdeni iyo, vidre TeTrebi.  


zogierTi gafrTxileba

erTxel kidev aRvniSnoT cxrilebisa da grafikebis 3 ZiriTadi apseqti:

I _ isini unda iyos TvalsaCino da konstruqciuli;

II _ cxrilebi da grafikebi sworad unda gamoviyenoT;

III _ Tqveni naSromi ar unda iyos gadatvirTuli cxrilebiT da grafi­ke­biT.